Πέρα από τα Βιβλία: Πώς οι βιβλιοθήκες μπορούν να εξυπηρετήσουν το δημόσιο συμφέρον
Άννα Κύνθια Μπουσδούκου
In collaboration with The New York Public Library
Οι Διάλογοι του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) διοργάνωσαν μία σειρά ανοιχτών συζητήσεων για τη συμμετοχή στα κοινά και τον πολιτισμένο διάλογο στις ΗΠΑ, στις 30 Απριλίου, στην Stavros Niarchos Foundation Library (SNFL) στη Νέα Υόρκη. Η εκδήλωση, με τίτλο «Πέρα από τα Βιβλία: Πώς οι βιβλιοθήκες μπορούν να εξυπηρετήσουν το δημόσιο συμφέρον», υπογράμμισε τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν οι βιβλιοθήκες ως ασφαλείς δημόσιοι χώροι που εξυπηρετούν το ευρύ κοινό, εστιάζοντας στη συμμετοχή της κοινότητας, στις προκλήσεις της τεχνολογικής καινοτομίας, καθώς και σε θέματα που αφορούν τη συγκέντρωση κεφαλαίων.
Την συζήτηση συντόνισε η Άννα-Κύνθια Μπουσδούκου, Εκτελεστική Διευθύντρια των Διαλόγων του ΙΣΝ. Στην εισαγωγή της, τόνισε:
Οι έννοιες της συμμετοχής στα κοινά και του πολιτισμένου διαλόγου συνάδουν απόλυτα με την αποστολή και τη φιλοσοφία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, όπως επισήμανε ο Πρόεδρος του Ιδρύματος, Ανδρέας Δρακόπουλος:
Οι κύριοι ομιλητές ήταν ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης (NYPL), Δρ Tony W. Marx, και ο Δρ Άρης Καλαντίδης, Πολεοδόμος, Υπεύθυνος Προγράμματος στο New York University στο Βερολίνο. Από την πλευρά του, ο Δρ Tony W. Marx επισήμανε ότι:
Είναι η συμβολική δύναμη που βιώνουν οι άνθρωποι όταν είναι ευπρόσδεκτοι χωρίς χαρτιά, χωρίς διαπιστευτήρια, κι αντιμετωπίζονται με σεβασμό, σε έναν χώρο που είναι μεγαλειώδης. Όταν ξεκίνησα αυτή τη δουλειά, κάποιος μου είπε: “Α, εκεί πάνε οι άστεγοι”. Θα έπρεπε να είμαστε περήφανοι γι’ αυτό· για το γεγονός δηλαδή ότι οι βιβλιοθήκες είναι ένας τόπος όπου μπορούν να πάνε όλοι: οι νομπελίστες, οι άστεγοι και όλοι οι ενδιάμεσοι.
Tony Marx, Πρόεδρος της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης (NYPL)
Ο Δρ Tony W. Marx Πρόσθεσε επιπλέον ότι «τα βιβλία είναι πανίσχυρα. Οι βιβλιοθηκονόμοι είναι σημαντικότατοι. Η γνώση είναι δύναμη. Η πρόσβαση, η συμμετοχή και οι ευκαιρίες είναι αυτά που καθιστούν πραγματική τη δημοκρατία μας και υπάρχουν άνθρωποι που μας καταδιώκουν για αυτό». Ο Δρ Άρης Καλαντίδης τόνισε ότι:
Oφείλουμε να κατανοήσουμε τις βιβλιοθήκες, τα βιβλία και τη γνώση ως δημόσιο αγαθό. Τα δημόσια αγαθά βρίσκονται υπό εξαιρετικά σοβαρή απειλή. Επιπλέον, ως πολεοδόμος, αντιλαμβάνομαι τις βιβλιοθήκες και ως δημόσιο χώρο. Ένας δημόσιος χώρος δεν χρειάζεται να είναι και ένας ανοιχτός χώρος. Μπορεί να είναι, αλλά δεν είναι απαραίτητο. Η βιβλιοθήκη ωστόσο έχει δύο χαρακτηριστικά: είναι ανοιχτή για όλους και είναι δωρεάν, δεν χρειάζεται δηλαδή να καταναλώσεις κάτι.
Άρης Καλαντίδης, Πολεοδόμος, Υπεύθυνος Προγράμματος στο New York University στο Βερολίνο
Ο Δρ Άρης Καλαντίδης επισήμανε επίσης τον ζωτικό ρόλο που διαδραματίζουν οι βιβλιοθηκονόμοι, οι οποίοι μπορούν να λειτουργήσουν ως διαμεσολαβητές και αρωγοί του διαλόγου που διεξάγεται εντός της βιβλιοθήκης.
Η Kathleen Carrasco, Διευθύντρια του Δικτύου Βιβλιοθηκών της Κοινότητας του Μπρονξ στη NYPL, έκανε μία παρέμβαση σχετικά με την πολύτιμη συμβολή της βιβλιοθήκης στην τοπική κοινότητα. «Ένα σπουδαίο κομμάτι της δουλειάς μου στο Μπρονξ είναι να βλέπω τους ανθρώπους της κοινότητάς μου να χρησιμοποιούν τη βιβλιοθήκη και να βλέπω τι μπορεί να τους προσφέρει. Σημαντικό μέρους αυτού είναι ο εμπλουτισμός της ζωής όλων γύρω σου. Αυτό που μου αρέσει περισσότερο όσον αφορά αυτό που καταφέραμε να κάνουμε στις βιβλιοθήκες του Μπρονξ είναι το γεγονός ότι προσφέρουμε σε όλους όσους περνούν το κατώφλι μας την ευκαιρία της πληροφόρησης. Αυτή η ([sic] ευκαιρία) μπορεί να είναι να μάθουν αγγλικά ως δεύτερη γλώσσα [...] να προσπαθήσουν να γίνουν ιδιοκτήτες μίας επιχείρησης...».
Η Ricci Yuhico, Διευθύνουσα Βιβλιοθηκονόμος στον τομέα των Υπηρεσιών για Νέους Ενήλικες της SNFL, μίλησε για τις υπηρεσίες που προσφέρει το Κέντρο Εφήβων (Teen Center). «Είμαι απίστευτα περήφανη για την ομάδα μου, η οποία εργάζεται καθημερινά προκειμένου να διασφαλίσει ότι το Κέντρο Εφήβων είναι ένας χώρος φιλόξενος και δίχως αποκλεισμούς για τους εφήβους. Το προσωπικό εργάζεται ώστε να κάνει το χώρο ζεστό και φιλόξενο και όλη η υπερσύγχρονη τεχνολογία το κόσμου δε σημαίνει τίποτα χωρίς αυτό».
Ένα από τα μέλη του Teen Center της NYPL, το Kaelin Motsoasele (they/them), βοηθός βιβλιοθηκονόμου στο Πρότυπο Εφηβικό Κέντρο, μοιράστηκε τις δικές του εμπειρίες. «Ως άτομο που ενδιαφέρεται πολύ για την πολιτική αγωγή, και μάλιστα από μικρή ηλικία, η δυνατότητα να ασχοληθώ με αυτά τα θέματα στη βιβλιοθήκη μου άνοιξε πολλές πόρτες. Μπόρεσα να μάθω πώς να αναπτύξω τα δικά μου προγράμματα και πώς να δραστηριοποιήσω τους συνομηλίκους εφήβους μου, ιδίως επειδή γνώριζα ότι οι συνομήλικοί μου σίγουρα δεν ήθελαν να ασχοληθούν· και αυτό γιατί υπήρχε έλλειψη πληροφόρησης και έλλειψη πρόσβασης».
Τέλος, η αρχιτέκτονας της SNFL, καθώς και Ιδρυτική Εταίρος και Δημιουργική Διευθύντρια του αρχιτεκτονικού γραφείου Mecanoo με έδρα τις Κάτω Χώρες, Francine Houben, μας διαφώτισε σχετικά με όλα όσα λαμβάνει υπόψη της μία αρχιτέκτονας όταν σχεδιάζει μία δημόσια βιβλιοθήκη: «Προσπαθούμε να αναλογιστούμε τι είδους κοινότητες εξυπηρετούμε, συνδέοντας τη βιβλιοθήκη με την ταυτότητα κάθε τόπου. Στόχος μου είναι να δημιουργήσω στους ανθρώπους την αίσθηση ότι αυτό το κτίριο σχεδιάστηκε για αυτούς. Δεν είναι η δική μου βιβλιοθήκη, είναι η δική τους βιβλιοθήκη».
Τέλος, όλοι οι συμμετέχοντες συμφώνησαν ότι η συγκέντρωση κεφαλαίων είναι μία θεμελιώδης διαδικασία που απαιτεί τις κοινές προσπάθειες του κράτους, των ιδιωτών χρηματοδοτών και των πολιτών.
Στο επίκεντρο της εκδήλωσης των Διαλόγων του ΙΣΝ βρέθηκε η εκκίνηση μίας σειράς podcast με τίτλο «Beyond Books: The Many Lives of Libraries» (Πέρα από τα Βιβλία: Οι Πολλαπλές Ζωές των Βιβλιοθηκών), με επιμελητή τον Δρ Άρη Καλαντίδη. Η σειρά εξέτασε εις βάθος τους τρόπους με τους οποίους οι βιβλιοθήκες σε όλο τον κόσμο έχουν αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που προκύπτουν από την τεχνολογική καινοτομία και τις αλλαγές στα αστικά περιβάλλοντα.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης προβλήθηκε και ένα animated απόσπασμα μίας συνέντευξης με τον δημιουργό της κινητής γάιδαρο-βιβλιοθήκης «Biblioburro» στην Κολομβία, η οποία παρουσιάζεται και στη σειρά podcast.