Ψυχική Υγεία

«Όπως δείχνουν και οι έρευνες ένας στους τέσσερις ανθρώπους κάποια στιγμή στη ζωή του θα αναπτύξει κάποιου είδους πρόβλημα ψυχικής υγείας, είτε αυτό είναι σοβαρό είτε είναι πιο ήπιο. Άρα θα λέγαμε ότι τα προβλήματα ψυχικής υγείας είναι πολύ κοντά μας και επομένως θα πρέπει να τα δούμε και να τα αντιμετωπίσουμε», ανέφερε η Μαρίνα Οικονόμου – Λαλιώτη, Καθηγήτρια Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), η οποία βρέθηκε στην 51η συζήτηση των Διαλόγων του ΙΣΝ που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 23 Φεβρουαρίου. Με κεντρικό άξονα την ανάδειξη της σημασίας των προβλημάτων ψυχικής υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο, και μέσα από έναν ανοιχτό, δημόσιο διάλογο με τη συμμετοχή επιστημόνων, φοιτητών και εκπαιδευτικών οι Διάλογοι συζήτησαν για το πώς εν μέσω πανδημίας, η ψυχική υγεία αναδεικνύεται σε ένα από τα σημαντικότερα θέματα σε παγκόσμιο επίπεδο.

Το κοινωνικό στίγμα για την ψυχική υγειά, η επικοινωνία για τις ψυχικές διαταραχές, η ψυχική υγεία υπό το πρίσμα της δημόσιας υγείας αλλά και η ενημέρωση παιδιών και εφήβων, αποτέλεσαν μόνο μερικούς από τους προβληματισμούς που έθεσε το κοινό αναζητώντας τις απαντήσεις από τους εξειδικευμένους επιστήμονες που συμμετείχαν στη συζήτηση.

«Δεν υπάρχει ενημέρωση για θέματα ψυχικής υγείας και εκεί θα πρέπει να βάλουμε και τον παράγοντα της πολιτικής ευθύνης και της εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς. Ειδικά η εμπιστοσύνη προς τους θεσμούς είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό το οποίο φάνηκε τώρα με την πανδημία», σχολίασε η Μαρίνα Οικονόμου – Λαλιώτη αναφερόμενη στο θέμα της ευαισθητοποίησης του κοινού σε ζητήματα ψυχικής υγείας ενώ σχετικά με το στίγμα που συνοδεύει τις ψυχικές διαταραχές υπογράμμισε ότι «το στίγμα είναι μια κοινωνική κατασκευή, δεν είναι μία ιδιότητα των ανθρώπων. Η κοινωνία αποδίδει στον ασθενή κάποια χαρακτηριστικά και μετά ο ασθενής τα υιοθετεί, τα εσωτερικεύει και στιγματίζεται και ο ίδιος. Αυτοστιγματίζεται από κει και πέρα. Το ίδιο στίγμα εισπράττει και οικογένεια και πολλές φορές το υιοθετεί».

Ο Harold S. Koplewicz, Ιδρυτικός Πρόεδρος και Ιατρικός Διευθυντής του Child Mind Institute, συμμετείχε στο webcast των Διαλόγων με ζωντανή σύνδεση και μίλησε για τις επιπτώσεις της πανδημίας σε παιδιά και εφήβους: «Για τους ενήλικες, η πανδημία ήταν απλά μια μεγαλύτερη δυσκολία στη ζωή τους, έκαναν τα ίδια πράγματα που κάνουν τόσα χρόνια απλά με περισσότερες δυσκολίες. Όμως για τους νέους τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες 167.000 παιδιά έχασαν τους φροντιστές ή τους γονείς τους. Αυτή η απώλεια και το τραύμα που δημιουργεί έχει πολύ μακροχρόνια αποτελέσματα. Θα έχουμε ένα φαινόμενο ντόμινο, δηλαδή θα έχουμε συμπτώματα στην ψυχική υγεία για μια δεκαετία τουλάχιστον μετά τη λήξη της πανδημίας».

Στο κομμάτι της ψυχικής υγείας των παιδιών και των εφήβων αναφέρθηκε και ο Κωνσταντίνος Κώτσης, Επίκουρος Καθηγητής Παιδοψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και Πρόεδρος της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδος – Ένωσης Ψυχιάτρων Παιδιών και Εφήβων, ο οποίος επεσήμανε ότι «στην παιδοψυχιατρική βλέπουμε ότι το στίγμα είναι συνήθως μεγαλύτερο στα παιδιά, μεγαλύτερο από την ψυχιατρική των ενηλίκων. Η αλήθεια είναι όμως ότι τα πράγματα πάνε καλύτερα σε αυτό τον τομέα», ενώ σχετικά με τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας στην Ελλάδα σχολίασε πως «χρειάζεται σίγουρα ενίσχυση των δομών κυρίως σε απομακρυσμένες και μικρές περιοχές όπου δεν υπάρχει εύκολη πρόσβαση σε περίθαλψη ψυχικής υγείας και υπάρχει και το στίγμα, το οποίο είναι κάτι που επίσης πρέπει να δουλέψουμε. Αντίστοιχα και μέσα από τα σχολεία θα πρέπει να υπάρξουν προγράμματα όπου θα μπορούν οι εκπαιδευτικοί να βοηθήσουν τα παιδιά».

«Στην επόμενη δεκαετία είναι πολύ πιθανό να δούμε μεγάλη ανάπτυξη στο κομμάτι των φαρμάκων και στην ανάπτυξη νέων θεραπειών για τις ψυχικές παθήσεις. Για παράδειγμα παθήσεις όπως η σχιζοφρένεια, ο αυτισμός, η διπολική διαταραχή είναι παθήσεις, οι οποίες με την ανάλυση της γενετικής μπορούν να εντοπιστούν. Επομένως με τα νέα δεδομένα και τις τεχνολογίες που αναπτύσσονται, θεωρούμε ότι σύντομα θα έχουμε θεραπείες για τέτοιου είδους παθήσεις. Σ’ αυτή τη λογική πιστεύουμε ότι θα πρέπει να δουλέψουν οι ερευνητές της ψυχικής υγείας σε όλα τα φάσματά της», ανέφερε ο Steven Kushner, Καθηγητής Ψυχιατρικής στο Ιατρικό Κέντρο Irving του Πανεπιστημίου Columbia και στο Πολιτειακό Ψυχιατρικό Ινστιτούτο της Νέας Υόρκης, ο οποίος συμμετείχε μέσω ζωντανής σύνδεσης στο webcast των Διαλόγων. Στο Πανεπιστήμιο του Columbia θα εδρεύει και το Stavros Niarchos Foundation (SNF) Center for Precision Psychiatry and Mental Health αποστολή του οποίου θα είναι η ανάπτυξη έρευνας και παροχής υπηρεσιών σε ασθενείς που χρειάζονται ψυχιατρική φροντίδα.

Τους Διαλόγους επιμελείται και συντονίζει η Άννα-Κύνθια Μπουσδούκου και υλοποιούνται με τη δημοσιογραφική επιμέλεια του μη κερδοσκοπικού δημοσιογραφικού οργανισμού iMEdD (incubator for Media Education and Development).