Βασικά στοιχεία της Έκτης Έκθεσης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC)

30 Οκτωβρίου 2021

Η πρόσφατη Έκτη Έκθεση (AR6) της Ομάδας Εργασίας Ι (WG I) της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change - IPCC) επισημαίνει ότι χάρη στην αυξημένη γνώση, τις περισσότερες παρατηρήσεις υψηλότερης ποιότητας, και την καλύτερη κατανόηση του παρελθόντος κλίματος που χρονολογείται εκατομμύρια χρόνια, είμαστε σε καλύτερη θέση από ποτέ για να εξηγήσουμε τις επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής και να κοιτάξουμε το μέλλον.

Είναι αναμφισβήτητο ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες προκαλούν κλιματική αλλαγή. Οι πρόσφατες αλλαγές στο κλίμα είναι ευρείας κλίμακας, γρήγορες και έντονες. Είναι πρωτοφανείς για τα τελευταία 2 χιλιάδες χρόνια ενώ η τελευταία 100-ετία εκτιμάται ως η πιο θερμή τα τελευταία 100000 χρόνια. Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία της Γης έχει αυξηθεί κατά περίπου 1,09 °C από την προ-βιομηχανική περίοδο έως σήμερα, με τις ανθρώπινες δραστηριότητες να ευθύνονται για 1,07 °C αυτής της αύξησης.

Παράλληλα παρατηρούμε τις τελευταίες δεκαετίες μια συνεχιζόμενη μείωση της μάζας πάγου, των παγετώνων και κάλυψης χιονιού. Ο ωκεανός συνεχίζει να θερμαίνεται και γίνεται πιο όξινος καθώς απορροφά περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα και η παγκόσμια στάθμη της θάλασσας έχει αυξηθεί κατά περίπου 20 εκατοστόμετρα από το 1900. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει ήδη κάθε κατοικημένη περιοχή σε όλο τον κόσμο, με την ανθρώπινη επίδραση να κάνει τα ακραία κλιματικά φαινόμενα, συμπεριλαμβανομένων των κυμάτων καύσωνα, των έντονων βροχοπτώσεων και των ξηρασιών, πιο συχνά και έντονα. Ένας επιπλέον μισός βαθμός υπερθέρμανσης του πλανήτη θα προκαλούσε περαιτέρω ανιχνεύσιμες αλλαγές στη συχνότητα των ακραίων κλιματικών φαινομένων παγκοσμίως.

Για την περιοχή της Μεσογείου, η ΑΡ6 του IPCC αξιολόγησε ότι υπάρχει αύξηση των παρατηρούμενων συνθηκών ξηρασίας για το πρόσφατο παρελθόν (medium confidence) ενώ μελλοντικά προβλέπεται αύξηση των συνθηκών ξηρασίας και καιρικών συνθηκών που ευνοούν τις πυρκαγιές σε επίπεδα θέρμανσης του πλανήτη +2 °C και άνω από την προβιομηχανική περίοδο (high confidence). Εκτιμάται ότι μακροπρόθεσμα η αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας του πλανήτη μας κατά 1,5 °C σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο, θα ξεπεραστεί στα επόμενα 20 χρόνια με περισσότερες από 50% πιθανότητες αυτό να γίνει στις αρχές της δεκαετίας του 2030.

Αν δεν υπάρξουν άμεσες, γρήγορες και μεγάλης κλίμακας μειώσεις στις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα, του μεθανίου και άλλων αερίων του θερμοκηπίου, ο περιορισμός της παγκόσμιας υπερθέρμανσης στους 1,5 °C σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο, δεν θα είναι εφικτός. Είναι σαφές ότι η τρέχουσα παγκόσμια δράση δεσμεύσεων μέχρι το 2030 δεν είναι σύμφωνη με αυτό το στόχο.

Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι η AR6 του IPCC δείχνει ότι είναι δυνατό να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή και η ατμοσφαιρική ρύπανση ταυτόχρονα καθώς οι γρήγορες μειώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μαζί με αυστηρούς ελέγχους της ατμοσφαιρικής ρύπανσης θα μπορούσαν να ωφελήσουν το κλίμα και να βελτιώσουν την ποιότητα του αέρα.

*Το κείμενο μου εκφράζει την προσωπική άποψη για τα κύρια συμπεράσματα της έκθεσης και δεν εκπροσωπώ την IPCC (παρότι είμαι ένας από τους lead authors της έκθεσης).

Ο Πρόδρομος Ζανής συμμετείχε στη συζήτηση με θέμα «Κλιματική Αλλαγή - Μέρος 2»